10 هنرمند برتر جاز در کل تاریخ
در این مقاله به 10 هنرمند برتر جاز میپردازیم. البته نمیتوان یک لیست قطعی از بهترین نوازندگان جاز در تمام دوران تهیه کرد. با این حال، تعدادی از هنرمندان معروف جاز وجود دارند که هر زمان درباره افرادی صحبت میکنیم که تأثیر زیادی در شکل‌گیری این موسیقی داشته‌اند، نام آن‌ها به میان می‌آید. نوازندگان این لیست نه تنها برخی از مهم‌ترین بازیگران این ژانر هستند، بلکه موسیقی خود را به سطحی رسانده‌اند که به نمادهای جاز تبدیل شده‌اند.
اگر به دنبال یک لیست مشخص از 10 هنرمند مشهور جاز در تمام دوران هستید، به این شکل است :
- مایلز دیویس
- لوئیس آرمسترانگ
- جان کولترین
- دوک الینگتون
- چت بیکر
- اورنت کلمن
- چارلز مینگوس
- تلونیوس مانک
- الا فیتزجرالد
- چارلی پارکر
مایلز دیویس، متولد: 1926
مایلز دیویس یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نوازندگان جاز در تمام دوران بود که همواره به‌عنوان یک نوآور بی‌پایان شناخته میشود. او در توسعه بسیاری از سبک‌های جاز نقش کلیدی داشت. دیویس در جلسات کلاسیک بیباپ با چارلی پارکر در اواسط دهه 1940 حضور داشت، گروه نه‌نفره Birth of the Cool را رهبری کرد، و در دهه 1950 با گروه First Great Quintet برخی از بهترین آلبوم‌های هارد بپ را ضبط کرد و با آلبوم‌های Milestones و Kind of Blue پیشگام جاز مدال شد.
در دهه 1960 گروه دوم بزرگ او (Second Great Quintet) فرم‌های آزادتر را امتحان کرد، در حالی که آلبوم‌های In a Silent Way و Bitches Brew ورود به عصر جاز-راک و فیوژن را رقم زدند. به‌عنوان یک نوازنده جاز، دیویس به‌خاطر استفاده از فضا و کاربرد ملایم‌تر رجیستر میانی ترومپت مشهور است، اگرچه برخی از آثار بعد از دهه 1950 او جنبه‌های بی‌پرواتر نوازندگی‌اش را نشان میدهند.
در حالی که دیگر نوازندگان ترومپت جاز میتوانستند سریع‌تر و با نُت‌های بالاتر از مایلز بنوازند، توانایی او در گردهم‌آوردن گروه‌های بی‌نظیر و خلق آلبوم‌های کلاسیک تقریباً بی‌نظیر است. برای شنیدن یک مجموعه کمتر شناخته‌شده که دیویس را به طرز شگفت‌آوری در حالتی پر از نبوغ و مهارت بی‌نظیر نشان میدهد، به آلبوم The Miles Davis / Tadd Dameron Quintet in Paris Festival International de Jazz از سال 1949 گوش کنید.
لوئیس آرمسترانگ، متولد: 1901
پس از دوران کودکی در فقر شدید در نیواورلئان، Louis Armstrong، نوازنده ترومپت جاز، توانست موانع نژادی را بشکند و در زمانی که این کار برای آفریقایی‌آمریکایی‌ها نادر بود، به یک ستاره بزرگ و شناخته‌شده تبدیل شود. آرمسترانگ احتمالاً اولین ستاره بزرگ جاز بود و با سبک اپرایی و ریتمیک پیشرفته خود همچنان توسط بسیاری به‌عنوان بزرگترین نوازنده جاز در تمام دوران شناخته میشود.
او همچنین در معرفی آواز اسکت نقش داشت و صدای خشن او بعدها در آهنگ‌های محبوبی مانند What a Wonderful World شنیده شد. اما، حداقل در میان نوازندگان جاز، آرمسترانگ بیشتر به خاطر ترومپت‌نوازی فوق‌العاده‌اش به یاد می‌آید، به‌ویژه ضبط‌های دهه 1920 با گروه‌های Hot 5s و Hot 7s که به تغییر تمرکز جاز از بداهه‌نوازی گروهی به تک‌نوازی فردی کمک کرد. برای شنیدن سبک‌های آوازی آرمسترانگ، Ella and Louis را با الا فیتزجرالد امتحان کنید.
جان کولترین، متولد: 1926
جان کولترین، نوازنده ساکسوفون، یک هنرمند بی‌وقفه در تلاش بود که همیشه به دنبال پیشرفت و تکامل به‌عنوان یک هنرمند جاز بود. در میان هم‌عصران خود، او نسبتاً دیر وارد صحنه شد و اولین آلبوم خود را به‌عنوان رهبر در سن 30 سالگی ضبط کرد. کولترین در ابتدا با هارد بپ دهه 1950 و به‌عنوان عضو First Great Quintet مایلز دیویس و همچنین آثار خود مانند Blue Train شهرت یافت.
در میانه دهه 1950 و اوایل دهه 1960، او با قطعاتی مانند Giant Steps ،Countdown و 26-2 به بررسی قلمروهای هارمونیک جدید پرداخت، که شامل توالی‌های هارمونیک پیچیده‌ای بود که به‌سرعت بین مراکز کلیدی در سوم‌ها جابجا میشد. این هنرمند افسانه‌ای جاز همچنین در تولد جاز مدال حضور داشت و در آلبوم مهم Kind of Blue از دیویس مشارکت کرد.
به‌عنوان یک نوازنده ساکسوفون، کولترین به‌خاطر صدای خاص و رویکرد منحصربهفرد خود که به «لایه‌های صدا» معروف است، شناخته میشود. کارتت او در دهه 1960 به‌عنوان یکی از بهترین گروه‌های جاز تاریخ شناخته میشود، در حالی که آثار او در سال‌های آخر عمرش به جاز آزاد (Free Jazz) روی آورد و به‌سمت نگرش عمیقاً معنوی حرکت کرد. شاهکار کولترین در سال 1964 به نام A Love Supreme شامل گروه کلاسیک او با مک‌کوی تایнер، جیمی گریسون و الوین جونز در بخش ریتمیک است که یک سوئیت شدید از جاز مدال الهام‌گرفته از مذهب را اجرا میکنند.
دوک الینگتون، متولد: 1899
Duke Ellington بیشتر به‌عنوان رهبر ارکستر معروف خود، «دوک الینگتون ارکسترا»، شناخته میشود. او به‌عنوان پرافتخارترین و شاید بزرگترین آهنگساز جاز در تاریخ محسوب میشود و قطعاتی مانند Satin Doll ،Don’t Get Around Much Anymore ،Mood Indigo و صدها استاندارد جاز دیگر را به نام خود ثبت کرده است.
اگرچه ممکن است او همانند آرت تیتوم درخشش‌های تکنیکی آشکاری در نوازندگی نداشته باشد، اما یک پیانیست بسیار مهم در جاز بود. سبک نوازندگی ضرب‌آهنگ‌دار و مینیمالیستی او تأثیر زیادی بر نوازندگانی همچون تلونیوس مانک گذاشت. علاوه بر ده‌ها ضبط معروف ارکسترال خود، الینگتون همچنین چندین ضبط گروه‌های کوچک انجام داد که پیانو‌نوازی فولکلوریک و در عین حال مدرن او را برجسته میکرد.
چت بیکر، متولد: 1929
چت بیکر به‌عنوان نماد جاز ساحل غربی، با نوازندگی آرام و طبیعی ترومپت خود شهرت یافت. سبک نوازندگی او که محدود و عمدتاً در محدوده میانی ترومپت بود، از آثار اولیه Miles Davis الهام گرفته بود و در همکاری با هنرمندانی مانند آرت پپر، استن گتز، بیل ایوانز، جری مولیگان، چارلی پارکر و بسیاری دیگر شنیده میشود.
تصمیم چت بیکر برای شروع خوانندگی در اواسط دهه 1950 نظرات عمومی را دو دسته کرد، اما باعث شد محبوبیت زیادی در جریان اصلی کسب کند (بدون شک به کمک ظاهر جذاب او که شبیه ستاره‌های سینما بود!). صدای سبک و ظریف او با هیچ‌یک از خوانندگان آن زمان شباهت نداشت، اما این رویکرد او به استانداردهای جاز، آوازهای ملودیک و سبک، همراه با سولوهای کوتاه و ملودیک ترومپت، هم در آن زمان و هم امروز موفقیت‌آمیز بود.
اورنت کلمن، متولد: 1930
اورنت کلمن با ورود گروه چهارنفره خود به نیویورک در سال 1959 و اقامت پرحاشیه در Five Spot، دنیای جاز را با شوکی عظیم مواجه کرد. سبک جدید Free Jazz او، که با تکنیکی به نام «زمان بدون تغییرات» (time-no-changes) شناخته میشود، ساختارها و توالی‌های آکورد سنتی را کنار گذاشت. اورنت همچنین به مفهومی با عنوان «هارمولوُدیک» در موسیقی خود اشاره کرده است که همچنان به‌شکلی مرموز باقی مانده است.
کلمن، که یک نوازنده ساکسوفون خودآموخته و بسیار غیرمعمول بود، منتقدان برجسته‌ای مانند Miles Davis و چارلز مینگوس داشت. صرف‌نظر از سلیقه شخصی، تأثیر نوازندگی او بر مسیر جاز بی‌نظیر بود و مشهورترین اثر او The Shape of Jazz to Come به‌طور مکرر به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین آلبوم‌های جاز تمام دوران شناخته میشود.
چارلز مینگوس، متولد: 1922
چارلز مینگوس نه تنها یکی از بهترین بیسیست‌ها و خلاق‌ترین نوازندگان جاز در تمام دوران بود، بلکه با آهنگسازی‌های خود نیز مرزهای جدیدی را شکافت. اگرچه او عمدتاً به‌خاطر کارهایش به‌عنوان تک‌نواز و رهبر گروه به یاد می‌آید، اما در اوایل دوران حرفه‌ای خود با برخی از بزرگان جاز، از جمله چارلی پارکر، Louis Armstrong، دوک الینگتون (هرچند کوتاه، تا زمانی که به‌دلیل دعوا اخراج شد!) و لیونل همپتون همکاری کرد.
میراث او آن‌قدر بزرگ است که Mingus Big Band همچنان در حال تور و اجراست و طرفداران میتوانند هر ساله در جشنواره Charles Mingus Festival در نیویورک شرکت کنند. Charles Mingus Ah-Um آلبوم افسانه‌ای که در تالار مشاهیر گرمی جای دارد، توسط The Penguin Guide to Jazz به‌عنوان «ادای احترامی گسترده به نیاکان» توصیف شده است.
تلونیوس مانک، متولد: 1917
تلونیوس مانک نقشی اساسی در تولد بیباپ ایفا کرد و در جلسات جَم معروف Minton’s Playhouse در اواخر دهه 1930 با نوازندگانی همچون چارلی کریستین و کنی کلارک همکاری داشت. اما سبک نوازندگی پراکنده و زاویه‌دار او بسیار متفاوت از صدای معمول پیانو در بیباپ بود.
با رویکردی منحصربهفرد و تقریباً کودکانه، منتقدان و صاحبان کلوب‌های جاز در ابتدا این شخصیت عجیب و غریب را نادیده گرفتند، اما در نهایت او به‌عنوان یک نابغه جاز شناخته شد که از زمان خود جلوتر بود. او پس از Duke Ellington دومین آهنگساز پرضبط در جاز است و قطعات زاویه‌دار او الهام‌بخش نسل‌های زیادی از موزیسین‌ها بوده و موضوع ده‌ها آلبوم بر اساس آثار مانک شده‌اند.
الا فیتزجرالد، متولد: 1917
الا فیتزجرالد یکی از چهره‌های محبوبی است که فراتر از دنیای جاز شناخته میشود، و دلیل آن هم روشن است: آوازهای او شاداب، سرزنده، بسیار سوئینگ، با زمان‌بندی و تلفظی بی‌نقص و با حس شوخ‌طبعی واقعی همراه است. او پس از آن‌که در دوره سوینگ با ارکستر چیک وب به شهرت رسید، (آهنگ A-Tisket, A-Tasket اولین موفقیت بزرگ او بود) به یک رهبر گروه تبدیل شد و تا اواخر دهه 1980 به ضبط و اجرا ادامه داد و در این مدت 13 جایزه گرمی را به دست آورد.
یکی از بزرگترین دستاوردهای او مجموعه Song Book است، مجموعه‌ای از آلبوم‌ها که بین سال‌های 1956 تا 1964 منتشر شد و نگاهی دقیق به آهنگسازان و ترانه‌سرایان مختلف داشت. ضبط سال 1945 او از آهنگ Flying Home یکی از نقاط عطف در آواز اسکت جاز محسوب میشود.
چارلی پارکر، متولد: 1920
اندک کسانی توانسته‌اند دنیای جاز را به اندازه چارلی پارکر به‌طور بنیادین تغییر دهند و تأثیرگذاری او نیز برای بسیاری بی‌نظیر بوده است. این نوازنده ساکسوفون آلتو که در کانزاس به دنیا آمد، در اواسط دهه 1940 در قلب جنبش بیباپ در نیویورک قرار داشت و روشی جدید برای نواختن بر روی تغییرات آکورد ابداع کرد. استفاده از نُت‌های گذار کروماتیک برای پیوند دادن تُن‌های آکورد و واژگان ریتمیک تازه، از جمله نوآوری‌های او بود.
موسیقی بیباپ همچنین به‌طور عمدی جنبه‌ای فکری داشت و تا حدی به‌عنوان پاسخی به دوره پُرطرفدار سوینگ، که از دهه 1930 بر موسیقی آمریکا حاکم بود، شکل گرفت. نوازندگی پارکر پیچیده و پر از مهارت بود، اما در عین حال دارای حس بلوز و سوئینگ فوق‌العاده‌ای نیز بود. تعدادی از آهنگ‌های او که اغلب ملودی‌های جدیدی بودند که بر پایه توالی آکوردهای آهنگ‌های موجود نوشته شده بودند، به بخشی از استانداردهای جاز تبدیل شده‌اند.
متأسفانه، پارکر با اعتیاد به مواد مخدر دست‌وپنجه نرم میکرد و در سن 34 سالگی در سال 1955 درگذشت. سولوی او در استاندارد جاز Just Friends یکی از تحسین‌برانگیزترین اجراهای اوست.
کلام آخر
دنیای موسیقی جاز با هنرمندان بزرگی همچون مایلز دیویس، لوئیس آرمسترانگ، John Coltrane و دیگر نوابغی که در این لیست معرفی شدند، شکل گرفته است. این نوازندگان نه تنها مرزهای جاز را گسترش دادند، بلکه با نوآوری‌ها و تأثیرات عمیق خود بر موسیقی، نسل‌های زیادی از موزیسین‌ها و طرفداران این سبک را تحت تأثیر قرار دادند.
هر یک از این هنرمندان با سبک و نوای منحصربهفرد خود دنیای جاز را غنی‌تر کردند و آثار جاودانه‌ای خلق نمودند که همچنان الهام‌بخش هستند. در مجموع، این نوازندگان نقشی کلیدی در تاریخ موسیقی ایفا کرده و جاز را به سطحی جهانی و بی‌زمان رسانده‌اند. برای گوش دادن به این اسطوره های موسیقی جاز پیشنهاد میشود که از اسپیکر و هدفون اصل و با کیفیت استفاده کنید.
پاسخگوی سوالات شما هستیم
دیدگاهی وجود ندارد!